Historie: het begin van onze wijk
Samen met stadsgids Wilma de Kort duiken we in de geschiedenis van Fort-Zeekant. Deze aflevering gaan we in op de naamgeving en het ontstaan van onze wijk.
Vroeger hield de stad op bij de Bosstraat. Daar was een toegangspoort. Buiten de poort begon de Glacis: een glooiend terrein dat hoorde bij de vesting. Die liep door tot aan (wat nu) de Glacisstraat is. Daar bevond zich een fort, Fort Antwerpen.
Want ook aan de zuidkant van de stad waren forten, zoals Fort de Roovere aan de noordkant. Alleen waren de forten aan de zuidkant misschien wat compacter. Waarschijnlijk was het een soort redoute: een klein, volledig omsloten veldschans, met alleen uitspringende en geen inspringende hoeken.
De naam ‘t Fort
Meer naar het westen toe, op de “Kijk op de Pot”, waren twee forten. Het gebied tussen Kijk op de Pot en Fort Antwerpen was militair terrein. Tot eind 20e eeuw lagen hier de Kogelvangers. Een duingebied waar regelmatig militaire oefeningen werden gehouden. Voor de Kogelvangers, op de plek waar nu de Prins Bernhardlaan en de Borgvlietsedreef samenkomen, stonden vroeger een aantal huizen. Die vormden samen “’t Fort”.
De eerste woningen op ‘t Fort
Toen de vesting Bergen op Zoom werd opgegeven en dus ook het Fort Antwerpen werd afgebroken, kwam er ruimte vrij voor woningbouw. En zo groeide ‘t Fort, eerst tot aan de Stalenbrug en later tot aan de Zeekant. Een kleine hechte gemeenschap, zonder winkels, scholen of kerk. Op de hoek van de Emmastraat waren wel winkeltjes.
Het vroegere leven
De mensen daar werkten hard onder zware omstandigheden, met weinig comfort en veel te lange werkdagen. Het woord ‘vakantie’ was bij deze mensen totaal onbekend. Het gezegde “arbeid adelt” hoorde je veel. Het betekende in de praktijk dat je zwaar en vuil werk in de landbouw of in de fabrieken moest leveren. Dat bracht eerder armoede dan rijkdom.
Daardoor ontwikkelde zich er in ‘t Fort een hele sterke sociale band. Dat kwam ook, omdat men ‘ver’ van de stad woonde. De militaire terreinen lagen namelijk nog altijd tussen ’t Fort en de stad.
Een eigen kerk
Aan het begin van de 20e eeuw ging er toch een wens in vervulling. ‘t Fort kreeg zijn eigen kerk. De wijk ‘t Fort was begin 1900 in aanbouw en de nieuw te bouwen Rooms Katholieke kerk moest een boegbeeld worden voor de wijk. Het kerkelijke leven zal de decennia daarna een belangrijke rol spelen in de wijk. In de volgende aflevering duiken we daar dieper op in.
